Binnen Frij Fryslân wordt gezocht naar nieuwe manieren om vorm te geven aan de zorg voor gezondheid en ook om deze te financieren. Over dat laatste gaat dit artikel. Reguliere gezondheidszorg is duur. De ziektekostenverzekering wordt elk jaar duurder en ook de kosten van de gezondheidszorg rijzen de pan uit, terwijl de zorg zelf wordt uitgekleed en inefficiënter lijkt te worden en verzekeringsmaatschappijen stevige winsten maken. Bovendien worden veel alternatieve behandelingsmethodes niet vergoed.
De reguliere geneeskunde is verder nog erg gebaseerd op een atomistische en mechanische benadering van het menselijk lichaam en de menselijke gezondheid. Er wordt snel een (allopathisch) medicijn voorgeschreven. Vooral oudere mensen kunnen met verschillende klachten kampen en bij verschillende behandelaars lopen, waardoor zij alles bij elkaar een flinke hoeveelheid pillen krijgen voorgeschreven waarbij er niet altijd op wordt gelet of die medicijnen zich wel laten combineren. Er valt kortom veel te verbeteren aan het huidige stelsel
Als we vanuit de kernwaarden van Frij Fryslân een alternatieve visie op gezondheid en de financiering van gezondheidszorg proberen op te stellen, dan blijkt dat niet ingewikkeld. De kernwaarden zijn heel goed te verbinden aan het thema gezondheidszorg.
De werkgroep die zich met de financiering van de gezondheidszorg bezig houdt, is op dit moment tot de volgende inzichten gekomen. We kunnen vaststellen dat de huidige ziektekostenverzekering duur, verplicht en vaak niet passend is.
Vanuit deze analyse hebben we enerzijds gekeken of er voor de korte termijn aantrekkelijke alternatieven voorhanden zijn en anderzijds een schets opgesteld van hoe een alternatief op de langere termijn er binnen Frij Fryslân uit zou kunnen zien.
Er zijn op dit moment al een aantal alternatieven op het gebied van gezondheidszorg en de financiering er van. We laten er hieronder drie de revue passeren.
Ten eerste is er het initiatief Beter in de Buurt. Onder deze koepel vallen een aantal initiatieven: Vitaliteit in de Buurt; Educatie in de Buurt; Voeding in de Buurt; Diensten in de Buurt. Voor dit artikel zijn de initiatieven Beter in de Buurt en Vitaliteit in de Buurt relevant.
Alle initiatieven van Beter in de Buurt gaan echter uit van hetzelfde principe (citaat van website):
“Elk onderdeel heeft een platform waar je diensten kunt aanbieden en afnemen op basis van de waarden van het manifest. Iedereen is welkom in deze veilige leef- en werkomgeving waarbij op een betrouwbare en transparante manier diensten worden verleend. Hiermee creëren we collectief een onafhankelijke samenleving.”
De kern van waar het bij Beter in de Buurt dus om gaat is om mensen, professionals en zorgafnemers, met elkaar in contact te brengen middels een platform, Qustify. Hieraan is door het team van Beter in de Buurt, onder leiding van initiator Paul Hager, vijftien jaar gewerkt.
In het kader van dit korte artikel was het niet mogelijk om een uitgebreide analyse uit te voeren van de voor- en nadelen van het concept Beter in de Buurt. Daarom beperken we ons tot enkele opmerkingen. WIj sporen iedereen aan het initiatief zelf verder te bekijken als het een snaar raakt. Enkele van de voordelen zijn dat Beter in de Buurt een behoorlijk robuust platform biedt en dat het mensen vrijblijvend met elkaar in contact brengt op basis van autonomie en verbinding. Nadelen lijken te zijn dat het initiatief dicht tegen het bestaande systeem aanschurkt (wat gezien alle ingewikkeldheden van het huidige zorgsysteem begrijpelijk is) en dat er een zekere afdracht voor het initiatief wordt gevraagd (ongeveer 5%) voor de gemaakte kosten: het is een commercieel initiatief.
Ten tweede is er het GezondheidsCoöperatief Nederland (GCN). Het is opgericht na de ervaring van enkele mensen dat de gezondheidszorg die zij wensten om tot genezing te komen niet werd vergoed vanuit het huidige stelsel. De twee pijlers van GCN zijn een GezondheidsFonds waar mensen in kunnen participeren en kleinschalige Schenk-Kringen, waar mensen direct contact met elkaar hebben.
Het GezondheidsCoöperatief heeft verder een aantal waardengedragen normen als basis (bron: website):
Vanuit deze normen werken het GezondheidsFonds en de Schenk-Kringen. Tegen een eenmalige inleg en een maandelijkse contributie kun je lid worden van een Schenk-Kring, die kleinschalig is en waar mensen elkaar kennen, vertrouwen en voor elkaar zorgen. Daarnaast word je lid van het landelijke GezondheidsFonds. De twee lidmaatschappen zijn dus aan elkaar gekoppeld. Het lid worden van een Schenk-Kring gaat via een aantal kennismakingen, waarna je kunt beslissen al of niet lid te worden. Wat je met elkaar mogelijk maakt is alternatieve, geen reguliere gezondheidszorg.
Ten derde is er de Solidariteitsgemeenschap Artabana Nederland (SAN). Artabana lijkt in veel opzichten op het hierboven genoemde GezondheidsCoöperatief Nederland. Artabana is in rechtsvorm een vereniging. Ook Artabana drijft op lokale groepen en een overkoepelend, Nederlands, noodfonds dat kan worden aangesproken. Het woord solidariteit zit al in de naam van de beweging.
Artabana is een gemeenschap waar onderlinge hulp wordt geboden. Het is dus iets breder en ruimer gedefinieerd dan gezondheidszorg, maar dat is wel een zeer belangrijk onderdeel. Dit zijn de uitgangspunten (bron: website):
“De erkenning van het individu en zijn uniciteit, dat wil zeggen dat ieder mens op een eigen manier ziek wordt en zijn/haar eigen weg naar herstel nodig heeft.
Kortom: er zijn op dit moment diverse initiatieven die binnen Nederland opereren en lokale groepen kennen en die op basis van onderlinge solidariteit en een bepaalde maandelijkse bijdrage alternatieve dan wel aanvullende gezondheidszorg trachten te realiseren.
Er wordt binnen het thema Gezondheid van Frij Fryslân - deels geïnspireerd door bovenstaande initiatieven - hard nagedacht over hoe de financiering van gezondheid binnen de coöperatie kan worden opgepakt en vormgegeven. De uitgangspunten zijn: het coöperatieve gedachtengoed, solidariteit, en onderlinge verbondenheid, maar ook: veel aandacht voor een holistische benadering van gezondheid.
Wat dat betreft zijn de concepten Positieve Gezondheid en Integrative Medicine hele goede uitgangspunten. Gezondheid is immers niet één, mechanisch-lichamelijk ding, maar de gezondheid van een mens kent vele aspecten en invloeden (zie de website van het instituut voor Positieve Gezondheid / Institute for Positive Health bij de links bij dit artikel).
Je zou kunnen zeggen dat het het streven van Frij Fryslân is om een zogenaamde Blue Zone te creëren in heel Fryslân. Waar mensen zo gelukkig en gezond zijn, dat ze tot hoge ouderdom komen en de kosten van de gezondheidszorg laag zijn. Als dit slaagt zal dit bewustzijnsverhogend werken. Als mensen zich goed voelen, gezond zijn en sociaal goed verbonden zijn hebben zij energie en tijd om tot hogere niveaus van bewustzijn te geraken en dit zal op zijn beurt een positief effect hebben op individuen en de gehele gemeenschap.
Het moge duidelijk zijn dat wij daar nog niet zijn. Maar als de visie duidelijk is openbaart de route zich vaak.