In lyts wûnder bart midden op de Ofslútdyk, wat net allinnich foar Fryslân, mar foar de hiele wrâld grutte kânsen biedt. It giet oer Blue Energy, in technyk dy't yn 1954 is betocht, mar no echt foar in trochbraak stiet. Ut it ferskil yn sâltgehalte tusken swietwetter en sâltwetter wurdt ferwachte dat tusken 60-100 MW elektrisiteit opwekt wurde kin op Breezanddijk. Dit is de konsumpsje fan 150.000 húshâldens (sawat de helte fan de Fryske befolking). Frij Fryslân hie in ynterview mei Rik Siebers, direkteur fan REDstack, it bedriuw dat de demo -ynstallaasje hat op de Ofslútdyk.
'Wy binne no werklik op it punt fan opskaling,’ seit Siebers. ‘Nei it begjinnen mei in lytse testopstelling by Wetsus yn Ljouwert en in lyts testsintrum yn Harns by Frisia Zout, hawwe wy no in echte praktyk situaasje tusken de Waadsee en Iselmar. Nei in protte jierren testen, sawol yn it laboratoarium as yn 'e praktyk, steane wy no oan' e foarjûn fan 'e bou fan in grutte ynstallaasje, dy't ek boud wurde kin op Breezanddijk'.
‘Wy hawwe jierren teste om op dit punt fan opskaling te kommen. Sa moast bygelyks sekuer ûndersocht wurde hoe’t fersteuringen foar it ekosysteem en organismen yn de Iselmar en de Waadsee foarkommen wurde koene. In rige fan filtraasjetechniken waard ynrjochte om it systeem goed funksjonearje te litten. Earst wurde grouwe roasters brûkt om hout, netten en algen tsjin te hâlden. Marferjit ek net de maatregels yn 'e ynstallaasje om slib foar te kommen (fan klaaidieltsjes út' e Waadsee). It tempo fan wetteropname is ek wichtich, om't jo oars jonge fisk oanlûke sille. Der moat sa min mooglik fersmoarging wêze op 'e membranen, sadat de opbringsten optimalisearre wurde kinne. Der hat in protte oerlis west mei ynstânsjes lykas Rykswettersteat en oare oerheden. Dêrfoar binne alderhanne ûndersiken útfierd nei miljeu-effekten troch bygelyks Deltares en Wageningen Marine Research. Dat hat ús, mar ek oerheden, it fertrouwen jûn dat de technology feilich is mei te ferwaarleazjen effekten op natuer, it miljeu en it omlizzende gebiet ', seit Siebers.
Wat technology oanbelanget, is de effisjinsje yn 'e rin fan' e tiid signifikant tanommen. De membranen wurkje better en dêrtroch wurdt der mear enerzjy wûn en is it ek mooglik om grutter en dus goedkeaper te wurkjen. Yn it ferline is op basis fan modellen berekkene dat teoretysk, mei 200m3 wetter per sekonde streamend fan 'e Iselmar nei de Waadsee, elektrisiteit opwekt wurde koe foar 500.000 húshâldens. Dat is no oanpast, om't op basis fan ûndersyk fan NIOZ, Deltares en ûnderfining berekkene is dat maksimaal 100 m3 per sekonde in ferantwurdlike limyt is foar it Waadsysteem. De hoemannichte te ferwurkjen wetter en it sâltgehalte bepale watfoar elektrisiteitsproduksje mooglik is.
In kaart op 'e REDstack-webside (www.redstack.nl) en de byhearrende tekst litte sjen dat Blue energy kânsen biedt yn alle dielen fan' e wrâld. Sels safolle dat mei dizze foarm fan enerzjyopwekking op dit momint de hiele wrâld teoretysk foarsjoen wurde kin fan enerzjy. It giet om hûnderttûzenen MW. Dat is oeral mooglik dêr't rivieren yn 'e see rinne. REDstack hat no in protte kontakten oer de hiele wrâld en past har organisaasje dêr op oan. Ferskate projekten binne no oan 'e gong, ek yn Europeeske kontekst.
Neist Blue Energy is troch kennis en technology-ûntwikkeling no ek in susterbedriuw fan REDstack ûntstien: Pure Water Group. Dat bedriuw is aktyf yn kennis oer it ûntsâltsjen fan drinkwetter. Dêr is ek in protte potinsje, om't der in wrâldwiid ferlet fan drinkwetter is.
Der binne no petearen geande om de opskaling fan' e hjoeddeistige ynstallaasje te finansieren as in earste stap nei in grutte Blue Energy–sintrale op 'e Ofslútdyk. Dêrby wurdt ek eksplisyt sjoen nei de provinsje Fryslân. Neffens Siebers is 'Fryslân by útstek in wetterprovinsje en komt in grut part fan it personiel hjir ek wei. Mei in stabile enerzjyfoarsjenning soe Blue Energy ek in treflike oanfolling wêze kinne foar de enerzjymiks en de Regionale Enerzjystrategy fan Fryslân. As it jild der is, kinne wy moarn begjinne’. Mar ek yn it súdwesten fan Nederlân kin dizze technology sawat 1000MW skjinne enerzjy leverje.
It is nijsgjirrich dat REDstack fan doel is 'alderleafst yn Fryslân' in 'stackfabryk' te bouwen (stacks omfiemje de platen dêr't it wetter by del laat wurdt), wat op syn bar in protte wurkgelegenheid opsmite kin. Siebers: 'Op dizze wize kin ús regio yn' e takomst fan grutte betsjutting wurde foar de hiele wrâld yn 'e oergong nei echte skjinne enerzjy. Sûnder gemikaliën te brûken en de natuer, it miljeu of it lânskip skea te dwaan'.