Vrijheid is onbetaalbaar. Daarom lanceert Frij Fryslân een vrijheidspenning met de naam de Friling. De Friling staat voor vrijheid - in verleden, heden én toekomst.
Deze vrijheidspenning getuigt niet alleen van de eeuwenlange periode waarin de Friezen vrij en autonoom leefden. Hij laat ook zien hoe sterk vrijheid nu weer leeft in Fryslân. De penning wordt mede uitgebracht om als symbool gebruikt te kunnen worden door iedereen die vrijheid hoog in het vaandel draagt.
De penning is gemaakt van puur zilver (99,9%) en weegt een troy ounce ( 31,1 gram): een standaardgewicht voor zilveren munten. De penning heeft enkele zeer bijzondere eigenschappen. De meest in het oog springende is een misschien wel het woord ‘vrijheid’ in verschillende Friese talen.
Aan het ontwerp voor de voorzijde van de munt wordt op dit moment gewerkt. Over de achterzijde en het opschrift kunnen we echter al meer melden. Het opschrift op de munt luidt: Yn frijheid ferbûn ‘in vrijheid verbonden’. Verder is op de penning de Friese vlag afgebeeld.
Eens was Fryslân een groot gebied dat in Romeinse en middeleeuwse bronnen Frisia genoemd werd. Fryslân besloeg toen vrijwel de gehele kuststrook van Zeeland tot aan Denemarken.
De Friezen stonden bekend als een rijk en machtig volk. Ze waren eeuwenlang autonoom. De verschillende Friese landen langs kust van de Noordzee waren mini-republieken, die aan geen enkele vorst onderworpen waren. Deze periode staat daarom ook wel bekend als de Friese Vrijheid. Zonder overheersers regelden zij alles onder elkaar.
De dragers van deze Friese Vrijheid waren de vrije mensen en de edelen. Als groep werden zij in het middeleeuwse Fries, met fria fresa of ‘vrije Fries’ aangeduid. Deze groep bestond uit een brede laag van vrije mensen, in het Oudfries friling, en een kleinere toplaag van edelen, etheling genoemd. Naar deze vrije Friezen hebben wij de penning de naam Friling gegeven.
De middeleeuwse Friese teksten vertellen niet alleen hoe de Friezen hun vrijheid verkregen door dapper te vechten, maar ook dat die vrijheid voor eeuwig was. Zij dachten daarbij aan hun kinderen en de kinderen van hun kinderen. Of zoals de Oudfriese teksten het zeggen: de Friezen verkregen hun vrijheid voor thi berna and thi uneberna ‘de geborenen en de ongeborenen’, en voor altijd: to mannes liif ende to landes leghere ‘zo lang als de mensen leven en het land bestaat’.
Friezen uit alle streken kwamen één keer per jaar bij elkaar op een voor hen heilige plaats, de Opstalboom. In Aurich, wat nu in Duitsland ligt,. Daar kwamen de afgevaardigden, die elk jaar opnieuw gekozen werden, de dinsdag na Pinksteren bij elkaar. De Opstalboom kan dus gezien worden als het symbool van de verenigde Friese landen, over de huidige landsgrenzen heen.
Vaste bestanddelen van de Friese economie zijn al eeuwenlang veeteelt en handel. Vanwege die handel in het gehele Noordzeegebied werd die zee mare Frisicum of ‘Friese zee’ genoemd. Om handel te drijven gebruikten de Friezen kleine zilveren munten die zij penning noemden (net als de Engelsen de penny kenden). Daarom is de benaming vrijheidspenning niet alleen een verwijzing naar het moderne gebruik van het woord, maar ook een herinnering aan vervlogen tijden, toen een penning nog gewoon een munt was om mee te betalen. En wie weet wat de toekomst ons gaat brengen …
Gezamenlijk werden de autonome Friese landen langs de Noordzeekust de zeven Zeelanden genoemd. De zeven pompeblêden van de Friese vlag herinneren hier nog aan. De vier blauwe banen op de Friese vlag vertegenwoordigen de belangrijkste vier vaarwegen. De drie witte banen verwijzen naar wegen over land. Het is opvallend dat al in de elfde eeuw over vrije doorgang voor de Friezen over deze wegen werd geschreven in de oudste middeleeuwse Friese rechtstekst. De Friese vlag heeft kortom hele oude wortels.
De nieuwe Friese vrijheidspenning is inmiddels te bestellen via de voorverkoop op friling.frl!