Op zaterdag 25 september is een delegatie van Frij Fryslân naar een bijeenkomst toe geweest over het bouwen aan een eerlijke en nieuwe maatschappij. Het was georganiseerd door ‘Nieuw Westland’ en de locatie was op een prachtige plek in Honselersdijk. Eerst sprak prof. dr. Bob de Wit van Society 4.0 over de ontwikkeling van autonome regio's. Daarna konden goede praktijkvoorbeelden en ideeën worden uitgewisseld aan thematafels. Het was een bijzonder inspirerende samenkomst.
Bob de Wit gaf de volle zaal een introductie over de nabije toekomst. Volgens hem loopt de oude samenleving helemaal vast en is het tijd voor iets nieuws. Dit nieuwe wordt door hem ‘Society 4.0’ genoemd. Society 1.0 was de ‘agrarische maatschappij’’ (‘The Agrarian Society’), die duurde van ca. 10.000 BCE tot de 15e eeuw. Society 2.0 was volgens De Wit de zogenaamde ‘Trade Society’ of de tijd van de handel, waardoor grote groepen mensen zich vrij maakten van de feodale structuren. Deze duurde van ca. de 15e tot en met halverwege de 18e eeuw. Society 3.0 is het industriele tijdperk (‘The Industral Society’), die in de 18e eeuw begon.
De huidige situatie is een combinatie van grote macht voor enkele gigantische internationale bedrijven in combinatie met neoliberale politiek. Voor de duidelijkheid: big tech, big pharma en andere grote wereldspelers zijn qua omzet groter geworden dan de budgetten van veel landen. Deze megabedrijven leggen hun regels op aan overheden, de macht komt steeds meer in handen van internationale organisaties zoals de EU, WHO, VN enzovoorts. En als gevolg hiervan staat de bevolking buiten spel. De schaal is veel te groot geworden en door machtsmisbruik kan dit zelfs een gevaar worden. Dat kan zo niet langer doorgaan. De Wit wil de menselijke maat terug en naar regio's waar de bevolking, het lokale MKB en regionale organisaties aan het roer kunnen staan en hun toekomst kunnen bepalen.
Daarvoor is volgens De Wit een integrale visie in de regio's nodig en zal er nagedacht moeten worden over de invulling van 9 domeinen. Die 9 domeinen zijn democratie, voeding, regionale economie, geld, digitale infrastructuur, nutsvoorzieningen, gezondheid, wonen en leren/ontwikkeling. Domeinen die ook grotendeels overeenkomen met wat Frij Fryslân heeft neergezet. Hoe groot zo'n regio moet zijn, hangt af van de situatie en kan organisch ontwikkeld worden, maar gedacht wordt aan 50 bij 50 of 60 bij 60 kilometer. De schaal van de huidige staten (zoals Nederland, Duitsland, België, etc.) is daarvoor veel te groot.
Na de inleiding door Bob de Wit zijn de verschillende thema’s verder besproken. Een van de ‘domeinen’ is betalen/geld. Heel interessant is dat ze in het Westland al een werkend regionaal muntsysteem hebben. Het (ook fysiek geld) wordt de ‘Watermunt’ genoemd. Er doen al tientallen bedrijven mee en het wordt elke week groter. Met de succesvolle introductie van deze regionale munt blijft het geld in de regio, profiteert het MKB van extra omzet en fungeert het voor de consument als VVV-bon die je ook cadeau kunt doen. Het functioneert onafhankelijk van de banken, maar is wel gewoon wettelijk toegestaan. De opzet is goed doordacht, onder meer met behulp van draaiboeken van de ‘Bristol Pound’.
Een ander thema was voeding. Omdat er deelnemers waren uit heel veel regio's in Nederland bleek dat er al een groot aantal initiatieven waren. Kern van het verhaal is dat er weer een directe verbinding komt tussen boer en consument, zodat de tussen- en groothandelsbedrijven (de AH's en Lidl's) uitgeschakeld worden. Dit zorgt voor een hogere marge voor de boer en een eerlijk product voor de consument voor een iets lagere prijs. Goede praktijkvoorbeelden werden uitgewisseld. Zo wordt er momenteel in Zutphen een enquête gehouden onder boeren én consumenten naar belangstelling en draagvlak voor directe aankoop van producten en/of een abonnementssysteem. Onderwerpen die verder aan bod kwamen waren onder meer digitale infrastructuur, wonen, gezondheid en coöperatief/democratisch ondernemen.