Het aantal alternatieve scholen groeit snel. In dit artikel besteden we aandacht aan drie initiatieven die dit jaar de deuren hopen te openen. Het gaat om de basisscholen in oprichting Libbenewiis (Leeuwarden), Natuurlijk Wijs (Haulerwijk) en Wadwijs (Roodeschool, Groningen).
Aan de namen van de drie scholen valt meteen al op dat alleen het onderdeel “wijs” van de samenstelling “onderwijs” gewaardeerd wordt. Een andere overeenkomst is dat alle drie uitgaan van het natuurlijke leervermogen van de mens. De kinderen krijgen de ruimte om op eigen tempo hun eigen weg te gaan en met elkaar en van elkaar te leren.
De natuur en de directe omgeving worden als leslokaal gezien en ingezet. Bovendien is er sprake van een geïntegreerd lesprogramma. Eén school meldt bijvoorbeeld expliciet dat gym niet apart wordt aangeboden, maar wordt geïntegreerd in de andere lessen. De scholen zijn verder kleinschalig, zodat er voldoende individuele aandacht voor de kinderen is.
De drie scholen zijn verder van elkaars initiatieven op de hoogte en werken waar mogelijk samen.
Libbenewiis, Natuurlijk Wijs en Wadwijs zijn alledrie zogenaamde “B3” of staatsvrije scholen (in oprichting). De term B3 verwijst naar een “school in de zin van artikel 1, onderdeel b, onder 3 van de Leerplichtwet 1969” oftewel “niet bekostigd primair onderwijs”.
De scholen doppen dus financieel hun eigen boontjes en vullen het onderwijsaanbod naar eigen inzicht in. Daarmee zijn ze echter nog steeds niet geheel van overheidsbemoeienis gevrijwaard, want de onderwijsinspectie ziet toe op deze scholen en brengt rapport uit. Er wordt gecontroleerd of het kind op deze school wel kan voldoen aan de wettelijke leerplicht die alle minderjarige kinderen hebben. De vereisten zijn onder andere dat het “onderwijs zodanig ingericht [is] dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelproces kunnen doorlopen en is afgestemd op de voortgang in hun ontwikkeling”. Ook moet er een programma worden aangeboden dat de kinderen in acht jaar kunnen doorlopen en dat hen adequaat voorbereidt op het middelbaar onderwijs.
Deze speciale status brengt de nodige uitdagingen met zich mee. Staatsvrije scholen zijn afhankelijk van het schoolgeld dat de ouders inbrengen. Verder wordt er om verschillende redenen op de inzet van de ouders gerekend: uit praktisch oogpunt, maar ook om de kennis en vaardigheden van de ouders te kunnen benutten in de lessen.
De scholen zijn nog in oprichting en kunnen alle hulp gebruiken om hun dromen te verwezenlijken. Breng dus gerust een bezoek aan hun websites en draag indien mogelijk bij aan hun crowdfunding.