Blue Energy: een doorbraak op de Afsluitdijk

Blue Energy: een doorbraak op de Afsluitdijk

Midden op de Afsluitdijk gebeurt een klein wonder, dat niet alleen voor Fryslân, maar voor de hele wereld geweldige kansen biedt. Het gaat om Blue Energy, een techniek die in 1954 is bedacht, maar nu echt op doorbreken staat. Uit het verschil in zoutgehalte tussen zoet- en zout water kan - naar verwachting - op Breezanddijk tussen 60-100 MW aan elektriciteit worden opgewekt. Dit is het verbruik van 150.000 huishoudens (ongeveer de helft van de Friese bevolking). Frij Fryslân had een interview met Rik Siebers, directeur van REDstack, het bedrijf dat de demo-installatie op de Afsluitdijk heeft.

‘We staan nu echt op het punt van de opschaling’, zegt Siebers. ‘Na de start met een kleine testopstelling bij Wetsus in Leeuwarden en een klein testcentrum in Harlingen bij Frisia Zout hebben we nu een echte praktijksituatie tussen Waddenzee en IJsselmeer. Na vele jaren van testen, zowel in het laboratorium als in de praktijk staan we nu aan de vooravond van de bouw van een grote installatie, die overigens ook gewoon op Breezanddijk gebouwd kan worden’.

Aanloop

‘Er is jarenlang getest om tot dit moment van opschaling te komen. Zo moest goed worden bekeken hoe voorkomen kon worden dat er verstoringen zouden ontstaan aan het ecosysteem en de organismen in het IJsselmeer en de Waddenzee. Er is een reeks aan filtratie-technieken aangebracht zodat het systeem goed kon werken. Er zijn allereerst grove roosters toegepast om hout, netten en wieren tegen te houden. Maar denk ook aan maatregelen in de installatie om slib (van kleideeltjes uit de Waddenzee) te voorkomen. De innamesnelheid van water is ook van belang, omdat je anders jonge vissen aantrekt. Er dient zo weinig mogelijk vervuiling op de membramen te komen, zodat de opbrengsten geoptimaliseerd kunnen worden. Er is heel veel overleg geweest met instanties als Rijkswaterstaat en andere overheden. Hiertoe zijn er allerlei onderzoeken verricht naar omgevingseffecten door bijvoorbeeld Deltares en Wageningen Marine Research. Dit heeft onszelf maar ook overheden het vertrouwen gegeven dat de techniek veilig is met verwaarloosbare effecten op natuur, milieu en omgeving’, aldus Siebers.

Qua techniek is de efficiency in de loop der tijd sterk toegenomen. De membramen werken beter en daardoor is sprake van meer gewonnen energie en kan er ook groter en dus goedkoper worden gewerkt. In het verleden is op basis van modellen berekend dat er theoretisch gezien, met 200m3 water per seconde die van het IJsselmeer naar Waddenzee stroomt, voor 500.000 huishoudens elektriciteit kan worden opgewekt. Inmiddels is dit bijgesteld, omdat op basis van onderzoek van NIOZ, Deltares én ervaring is berekend dat maximaal 100m3 per seconde een verantwoorde grens is voor het systeem van de Waddenzee. De hoeveelheid te verwerken water én het zoutgehalte bepaalt welke elektriciteitsproductie mogelijk is.  

Toekomst

Op een kaartje op de website van REDstack ( www.redstack.nl ) en de begeleidende tekst is te zien dat Blue energy in alle werelddelen kansen biedt. Zelfs zoveel, dat met deze vorm van energie-opwekking in de hele wereldbehoefte aan energie van dit moment in theorie kan worden voorzien. Het gaat om honderdduizenden MW. Overal waar rivieren in de zee uitstromen kan dit. REDstack heeft inmiddels vele contacten overal ter wereld en past zijn organisatie hier ook op aan. Inmiddels lopen er meerdere projecten, ook in Europees verband.

Naast Blue Energy is door de know-how en techniek-ontwikkeling nu ook een zusterbedrijf van REDstack ontstaan: Pure Water Group. Dit bedrijf is actief in kennis over het ontzouten van drinkwater. Hier zit ook heel veel potentie, aangezien het hier ook om een wereldwijde behoefte aan drinkwater gaat.

Er zijn nu gesprekken gaande om te komen tot de financiering van de opschaling van de huidige installatie als eerste stap naar een grote Blue Energy centrale op de Afsluitdijk. Hierbij wordt ook nadrukkelijk gekeken naar de provincie Fryslân. Volgens Siebers ‘is Fryslân een waterprovincie bij uitstek en ook veel personeel van ons komt hiervandaan. Blue Energy zou, met een stabiele energie-levering ook een prima aanvulling kunnen zijn voor de energie-mix en voor de Regionale EnergieStrategie van Fryslân. Als het geld er is, kunnen we morgen beginnen’. Maar ook in het zuidwesten van Nederland kan met deze techniek voor ongeveer 1000MW aan schone energie worden geleverd.

Interessant is dat REDstack voornemens is om ’allerliefst in Fryslân’ een ‘stack-fabriek’ te bouwen (stacks bevatten de platen waarlangs het water wordt geleid), wat ook weer voor veel werkgelegenheid kan zorgen. Siebers: ‘Zo kan onze regio in de toekomst voor de hele wereld nog van grote betekenis worden in de omschakeling naar echte schone energie. Zonder dat chemicaliën worden gebruikt en natuur, milieu en landschap worden aangetast’.